واگویه چهارم

نشست «در جنگل پرنگار مه‌آلود» به میزبانی خانه‌ی هنر گویه و با حضور سجاد باغبان‌ماهر(استاد دانشگاه و مدیر گالری)، امیر وارسته(هنرمند و فعال اجتماعی) و محمد محمدی(دبیر نشست) در تاریخ دوشنبه ۲۲ خرداد ماه ۱۴۰۲ برگزار شد.

در این نشست، نخست محمد محمدی به چگونگیِ شکل‌گیری جریان‌های هنری در دوره‌ی آغازین نقاشی مدرن ایران در دو دوره‌ی پهلوی پرداخت. 

امیر وارسته سخنان خود را با اشاره به مارکس مارکس در کتاب «گروندریسه» آغاز کرد، مارکس در این به چهار مؤلفه‌ی بنیادی بازار هنر اشاره کرده است: «تعارض میان کمال هنر و تولید مادی»، »عدم نسبت شکوفایی هنر با توسعه»، «بررسی مجازبودن مطالبه‌ی سهم مادی از سرمایه برای هنر» و «شرایط مادی جامعه». در گام بعدی جامعه‌شناسی سلیقه در تِرند(گرایش مسلط)شدن مهم است: «سلیقه‌سازی هنرمندان» که نمونه‌ی مثالی آن شهزیا اسکندر؛ «سلیقه‌سازی بازار» با نمونه‌ی مثالی کی‌چی کیتاجیما(مدیر آرت‌فِر توکیو) و «سلیقه‌سازی مردم‌ساخت» که نمونه‌ی مثالیِ آن کنش‌های انقلابی در ایران و کشورهای آمریکای لاتین است. در این بین نقش آرت‌فِرها را نباید دست‌کم گرفت. در ادامه اشاره شد که ترندشدن در ایران با جهان به‌ویژه در سلیقه‌سازی بازار بسیار متفاوت است؛تهیه‌کننده یا حامی مالی در جهان از هنرمند واقعاً حمایت می‌کند اما در نظام نولیبراستی حاکم بر بازار ایران تهیه‌کننده از پذیرش این وظیفه سر باز می‌زند. 

دکتر سجاد باغبان‌ماهر با اشاره به تفاوت ورزش همگانی و ورزش قهرمانی و انطباق آن با هنر، اشاره داشت که میان هنرمند تفنّنی و هنرمند حرفه‌ای باید فرق گذاشت. به عبارت دیگر در این دو با جغرافیای دشت و کوه روبه‌رو هستیم: در یکی، همه در یک فضای وسیع و گسترده و در دیگری، افراد در سطوح مختلف تا قله قرار می‌گیرند. بنابراین، این امر اجتناب‌ناپذیری و ناگزیریِ ترندها در هنر را نشان می‌دهد. در ایران در حدود دو دهه‌ی گذشته نهادها در جریان‌های هنری نقش‌آفرین شدند؛ در سال 1380 دوسالانه‌ی هنر مفهومی به ترندشدن این هنر انجامید که حاصل همکاری دو نهاد غیراقتصادی هنر بود: موزه و دوسالانه. یک دهه پس از آن، پس از نخستین دوره‌ی حراج تهران با تحولات اجتماعی رخ‌داده در این دوره در جامعه‌ گالری‌ها و حراجی‌ها یعنی نظامِ بازار، کنشگر می‌شوند. گرایش مسلط شش دهه‌ی گذشته‌ی ایران «نوسنت‌گرایی» یا همان سقاخانه است و دلیل پایداری آن، شباهت‌های زیرساخت‌های اقتصادی-اجتماعی جامعه‌ی ایران  در این دوره‌ی زمانی به نظر می‌رسد. 

در پایان نیز، سخنرانان به پرسش‌های مخاطبان و حضار پاسخ دادند.