واگویه دوم

دومین نشست از مجموعه‌نشست‌های واگویه‌ی هنر با نام «سرو سوی بوستان آید همی، تصویر و تصور در هرات» با حضور دکتر علی‌اصغر میرزایی‌مهر (پژوهشگر تاریخ هنر ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علم‌وفرهنگ)، دکتر محمد محمدی (پژوهشگر تاریخ هنرهای تصویری ایران) و سعید باباوند (دبیر نشست) روز دوشنبه اول خردادماه در خانه‌ی فرهنگ‌وهنر گویه برگزار شد.

 این نشست با پرسش درباره‌ی دسته‌بندی‌های تاریخ نگارگری آغاز شد. دکتر میرزایی‌مهر در پاسخ به این سوال اشاره کردند که به نظر می‌رسد نخستین کسی که چنین دسته‌بندی انجام داده، بازل گری در کتاب نقاشی ایرانی بوده و دیگران این شیوه‌ی دسته‌بندی را در پیش گرفتند. سپس دکتر محمدی به این نکته اشاره داشت که در تاریخ هنرهای تصویری ایران با توجه به وجود بیش‌تر «مکتب» نسبت به «سبک» این شیوه‌ی دسته‌بندی ناگزیر می‌نماید.

سپس نخستین سخنران جلسه، دکتر میرزایی‌مهر، در بحثی به همگامی واقع‌گرایی در ادبیات و نقاشی مکتب هرات پسین پرداختند؛ ایشان اشاره کردند که نه‌تنها رد واقع‌گرایی را در نقاشی و نگارگری هرات بلکه در ادبیات آن دوره، به‌ویژه شعر سبک «وقوع»، می‌توان یافت. به‌عبارت دیگر در این سبک ادبی که میان سبک عراقی و اصفهانی شعر فارسی است، نشانه‌های جدی از توجه به مردم و واقع‌گرایی می‌توان دید. 

سخنران دوم، دکتر محمدی، به تحول تصویر در شاهنامه‌ی بایسنغری و شاهنامه‌ی محمد جوکی و بازتاب دگرگونی‌های اجتماعی و هنری در آن‌ها پرداختند. او نخست به جایگاه شاهنامه‌ی بایسنغری در متنِ تاریخ هنرهای تصویری ایران و وام و دِینِ نگارگران هرات دوره‌ی بایسنغری به کارگاه سلطان احمد جلایر و بررسی دو کلیله‌ودمنه‌ی کارشده در هرات اشاره داشت. در ادامه به دگرگونی تصویر در شاهنامه‌ی محمد جوکی که برآمده از دگرگونی‌های سیاسی‌اجتماعی هرج‌ومرج دوران خود و دگرگونی سلیقه‌ی زیبایی‌شناسانه و گرایش‌هایی به شیوه‌ای که از آن با سبک ترکمانی یاد می‌شود، اشاره کرد.

در پایان سخنرانان به پرسش های حاضران در نشست پاسخ دادند.